Göbeklitepe Sanal Ortamda ‘İstanbul’a Geliyor – Mine Bora Diri yazdı…

İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştiraki BİMTAŞ, yaptığı çalışmayla Şanlıurfa’da bulunan ve yaklaşık 12 bin yıllık geçmişiyle insanlık tarihini yeniden keşfetmemizi sağlayan Göbeklitepe’nin dijital modelini sanal gerçeklikle geziye dönüştürdü. Dünyada şimdiye kadar bilinen en eski ve büyük anıtsal mimarisiyle tapınma merkezi olan Göbeklitepe, yerleşim yeri olarak kullanılmamıştır. Türkiye de UNESCO’nun ardından 2019’u Göbeklitepe yılı ilan etmiştir. Neolitik çağla ilgili pek çok bilgiyi değiştiren bu yerleşim kompleksinde kazıyı, 1995’te Alman Arkeolog Prof. Dr. Klaus Schmidt başlatmış ve 20 sene sürdürmüştür. Özellikle avcı toplayıcı yaşamı, tarım ve hayvancılığa geçişi, tapınak mimarisi ve sanatın ilk çıkış noktasını anlamamız konusunda önemli katkı sağlayan bir arkeolojik alandır.

Süleymaniye Camii, Yerebatan Sarnıcı, Taksim ve Bakırköy Meydanları, Kuzguncuk Semti ve daha birçok yerde yeni teknolojilerden yararlanan BİMTAŞ, Göbeklitepe’nin de dijital model ikizini çıkarttı. Lazer tarama, mobil ve hava lidar teknolojisi, drone desteğiyle VR teknolojisine uygun hale getirildi. Yüzde 80 bindirme oranı ile çekilmiş bin 800 adet yüksek çözünürlüklü fotoğraf ile yapılan çalışmanın sonucunda Göbeklitepe, sanal gerçeklik ortamına taşındı. Ziyaretçiler özel gözlükleri takarak, kilometrelerce uzaklıktaki Göbeklitepe’yi İstanbul’da gezebilecek.

1963 yılında keşfedilen ve esas değeri 1994 yılında kazı çalışmalarının başlatılması ile ortaya çıkan Göbeklitepe, bu çalışma sayesinde sanal gerçeklik ortamında Kadıköy’deki Müze Gazhane’de gezilebilecek. Göbeklitepe’nin dijital model ikizi, bin 800 adet fotoğrafın, milimetrik hassasiyete sahip fotogrametri yazılımlarını hesaplayarak elde edilmiştir. Bu modeldeki 3 boyut, pek çok tamamlama ve optimizasyon aşamalarından geçirildikten sonra oyun motoru altyapısı ile sanal gerçeklik ortamına taşınmıştır. BİMTAŞ’ın bu teknolojik işiyle elde edilen yüksek çözünürlüklü model, çevrimiçi alt yapıda sanatsal ve kültürel faaliyetlere ev sahipliği yapabilme yeteneğine sahip. Böylece her ne kadar gidip yerinde görmek daha ideal ve cazip olsa da, bir gözlük eşliğinde sanal gerçeklikle tarih öncesi çağların kültür sanat dimağlarına misafir olmak müthiş bir deneyim…

Mine Bora Diri
Kültür Yönetimi Danışmanı / Gazeteci Yazar