KÜLTÜR-SANATIN YANINDAN BİLE GEÇMİYORUZ!
İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) kültür politikaları çalışmaları kapsamındaki altıncı raporu “Kültür-Sanatta Katılımcı Yaklaşımlar” başlığı ile yayımlandı. Türkiye’de kültür-sanat hayatına katılma ve katılmama nedenlerini inceleyerek yola çıkan rapor, bu alanının “kullanıcılarının” kimler olduğunu anlamaya çalışıyor.
Rapordaki veriler, GfK araştırma şirketi tarafından İKSV paydaşlarıyla yürütülen kalitatif araştırma ve 15 ayrı şehirde Mart ve Eylül 2016 aylarında gerçekleştirilen omnibus araştırmalarının yanı sıra İstanbul’da kültür-sanat alanında faaliyet gösteren, kamu veya özel sektör destekli veya bağımsız 17 kurumla gerçekleştirilen görüşmelerin sonuçlarına dayanıyor. Eylül – Aralık 2016 tarihleri arasında yüz yüze görüşmelerin yürütüldüğü bu kurumlar arasında Akbank Sanat, Arter, Borusan Sanat, Depo, Emek Sahnesi, İstanbul Modern, Kumbaracı50, Mekan Artı, Moda Sahnesi, Pera Müzesi, Sakıp Sabancı Müzesi, SALT ve Zorlu PSM, Sinemia ve İyi Sahne ile Atatürk Kitaplığı ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hayat Boyu Öğrenme Merkezi (İSMEK) yer alıyor.
Raporun giriş bölümünde Türkiye’nin dünyadaki yeri ve Türk toplumunun sanat etkinliklerine katılımı değerlendiriliyor.
Ülkelerin kendi sınırları içinde yaptıklarından çok, insanlık için ne yaptıklarına odaklanan “İyi Ülkeler Endeksi”ne göre Türkiye:
• Bilim ve teknolojide 51. sıra: Nobel ödülleri, patentler ve uluslararası çalışmalar vb.,
• Kültürde 58. sıra: Basın özgürlüğü, seyahat özgürlüğü, UNCTAD verilerine göre yaratıcı hizmet ve ürün ithalatı vb., • Gezegen ve iklim konularında 60. sıra: Karbon ayak izi, sera gazı salımı, çevre kirliliğini önleme vb.,
• Uluslararası barış ve güvenlikte 72. sıra: Silah satışı, güvenli internet, Birleşmiş Milletler barış gücüne katkı ve çatışmalarda yer almama vb.,
• Refah ve eşitlikte 103. sıra: Büyüme, dış yatırım, adil ticaret verileri vb.,
• Dünya düzenine katkıda 126. sıra: (Her ne kadar Türkiye Mart 2016 itibarıyla yaklaşık 3,1 milyon mülteciye ev sahipliği yapıyorsa da) Yapılan uluslararası yardımlar, kabul edilen mülteciler, dışa verilen mülteci göçü, nüfus artışı ve imzalanan BM sözleşmeleri vb.
Yine raporda yer verilen İPSOS’un 2016’da yaptığı araştırma Türkiye’yi Anlama Kılavuzu’na göre ise;
Toplumun yüzde 49’u hiçbir zaman sinemaya gitmiyor;
yüzde 39’u hiç kitap okumuyor;
yüzde 66’sı konser, tiyatro ya da opera gibi herhangi bir etkinliğe katılmamış;
yüzde 81’i hiçbir enstrüman çalmıyor;
yüzde 57’si video, VCD, DVD ya da internet üzerinden film veya dizi izlemiyor;
yüzde 47’si hiç dergi okumuyor; yüzde 86’sı hiçbir hobi kursuna gitmemiş.
En sık yapılan aktivite ise yüzde 85’le televizyon izlemek
İKSV “Kültür-Sanatta Katılımcı Yaklaşımlar” raporu bu veriler ışığında, Türkiye’de toplumun kültür-sanat hayatına katılım ile yeni bilgi ve deneyimler edinme konusunda sınırlı bir çaba içinde olduğunu ve bunu aşmanın yolunun yapısal değişikliklerden bireysel çabalara uzanan kapsamlı bir seferberliği gerektirdiğini vurguluyor. Kamudan sivil topluma, kurumlardan bireylere tüm aktörlere bir rol düşüyor.
“Kültür-Sanatta Katılımcı Yaklaşımlar” başlıklı raporu, bağımsız kültür politikaları araştırmacısı Dr. Ayça İnce ve İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Araştırma Uzmanı Ceren Yartan’ın desteği ile yayıma hazırladı. Araştırmacı Rumeysa Kiger’in İstanbul’dan kültür-sanat kurumlarıyla yüz yüze yaptığı görüşmelerden iyi örneklere de yer veren raporla toplumsal dönüşüme aracılık etme potansiyelini barındıran katılımcı yaklaşım ve uygulamaların yaygınlaştırılmasına yönelik bir adım atılması hedefleniyor.
Kültür-Sanata katılımcı yaklaşımları tanımlayan, katılımın önündeki engellerin tespitini yapan, izleyiciye ulaşmada yeni yollar açan ve tavsiyelerde bulunan bu raporun tamamına iksv.org adresinden ulaşabilirsiniz.
