Kadın Saçı Neden Kapatıldı?
Payel Yayınevi tarafından yayınlanan, Yıldız Cıbıroğlu’nun yazdığı ‘KADIN SAÇI Büyü ve Türban’ kadın saçının neden kapatıldığı sorusuna antropolojik ve tarihsel bir açıklama getiriyor.
Yıldız Cıbıroğlu, üzerinde on yıl çalışarak yazdığı Kadının Yazısız Tarihi adlı ilk kitabından sonra yazdığı ‘KADIN SAÇI Büyü ve Türban’ adlı kitabında da kadınların saçlarını örtme ve “türban” takmanın tarihsel kökenlerini araştırıyor. Yazar kitabında tarihte kadın kişiliğinin ve kadın varoluşunun uzun saçıyla temsil edildiğini, kadınların otuz bin yıldan beri saçlarını büyülerde, tılsımlarda silah olarak kullandıklarını veya saçlarına anlamlar verdiklerini, olağanüstü güçler yüklediklerini anlatıyor.
Kadın saçı, gücün bolluğun simgesi oldu.
Yazara göre, üretim çağını başlatan tarımcı kadınların en az kırk bin yıl önce uygarlık yolunda dev bir adım kabul edilen ipi bulması, ardından düğümü, örgüyü, dokumayı keşfetmesi, evrensel yaşam ağını ve kişinin yazgısını da dokuduğuna inandırdı insanları. Daha sonra üretimde ve üremede bolluk olması için büyü yapmayı da öğrenen kadınlar böylece soyutlamaya, kurgulamaya geçerek tinsel güç kazandılar. Kadın saçı, gücün bolluğun simgesi oldu. Tüm büyülü bağlar, ipler, yılanlar tanrıçanın başındaki saçların yerini aldı. Kadın saçı giderek erkek cinselliğini denetleyen, tutsak eden, yeri geldiğinde öldürebilen büyülü bir güç haline geldi.
Erkekler “güçlü kadın” imajını tehdit olarak gördü.
Erkek örgütlenmesi olan Devlet ortaya çıktığında kadınların gizemli gücü hâlâ sürmekteydi. Tek tanrılı dinlerden önce bu “güçlü kadın” imajını bir tehdit olarak gören erkeklerden buna karşı gelen yanıt ise kadın saçını bağlamak, kapatmak, örtmek ve kadın saçına yüklenen gizemli güçleri erkek sakalına/bıyığına yüklemek şeklinde oldu. Bu, kadın karşıtı yorumlar tek tanrılı dinlerden çok önce bütün dinleri, felsefeleri etkiledi. “Bağlamak, kapatmak, örtmek” kavramları, tesettürle ve kadını “sınırlama, denetleme, tutsak etme” kılgısıyla örtüşerek günümüze dek geldi.
Bu anlayış Mezopotamya’dan yayıldı.
Yazar Yıldız Cıbıroğlu, kadın saçının büyüyle ilişkilendirilmesinin günümüzden en az 30.000 yıl öncesine gittiğini, Mezopotamya’da Sümer’de MÖ 3200’de erkek örgütlenmesi olan devletin ortaya çıkmasıyla kadınların dinin, mesleğin ve okulun dışında bırakıldığını, kadın saçının kapatılmaya başlandığının belgelerde açıkça görüldüğünü ve bu anlayışın Mezopotamya’dan çevre ülkelere yayıldığını söylüyor.
Kitapta göstergebilim açısından önce kadın saçına hangi anlamların yüklendiği araştırıldı, daha sonra örtünmenin, bağlamanın, kapanmanın veya örtmenin, kapatmanın, bağlamanın anlamları sebepleri irdelendi. Erkeklerin başlarının açık, kadınların başlarının evin dışında ömür boyu kapalı olduğu toplumlarda bunun nedenleri ve neden dine yüklendiği ele alındı.
