‘İnançlar nasıl doğar?’ sorusunun cevabı…
‘İnançlar nasıl doğar, şekillenir, pekiştirilir, ayakta kalır, değiştirilir ve yok edilir?’
Tüm bu soruların cevabı Michael Shermer’in otuz yıllık birikiminin ürünü olan ‘İnanan Beyin’ adlı kitabında.
Psikolog, bilim tarihçisi ve dünyanın en ünlü şüphecilerinden biri olan Michael Shermer’a göre beyin bir inanç motorudur. Önce inançlar gelir, sonra açıklamalar. Duyu verilerinden gelen bilgiyi işleyen beyin doğal olarak önce bir kalıp arar, daha sonra bu kalıba göre anlam bulur. İşte beynimizin noktaları birleştirerek yarattığı bu kalıplar inançlardır, inançlar bir kere oluşunca, bunları sağlamlaştırmak için kanıt aramaya başlanır.
Shermer bu sürecin nasıl işlediğini göstermek için siyasetten ekonomiye, dinlerden komplo teorilerine ve doğaüstü olaylara kadar gerçek yaşamdan sayısız örnekler veriyor. En sonunda da inançlarımızın gerçeklerle bağdaşıp bağdaşmadığına karar vermek için en iyi aracın bilim olduğunu gözler önüne seriyor.
İnancın biyolojisi konusunda başvurabilecek kaynaklardan biri olan ‘İnanan Beyin’de Michel Shermer Tanrı’ya karşı savunmasını da şöyle yapıyor:
‘Her halükârda, bir öbür dünya ve orada hükmü geçen bir Tanrı varsa, savunmamı şöyle yapmak niyetindeyim:
Efendim, bana bahşettiğin araçlarla elimden geleni yaptım. Bana kuşkucu düşünmek için bir beyin verdin ve bende bunu öyle kullandım. Bana akıl yürütme yetisini verdin ve ben de bunu senin varlığını da kapsamak üzere her türlü sava uyguladım. Bana bir ahlak duygusu verdin ve ben de yapmayı seçtiğim kötü şeyler için vicdan azabı çektim, iyi şeyler için ise kıvanç duydum. Başkalarına, onların bana davranacağın biçimde davranmaya çalıştım ve çok sıkca bu idealin epey gerisinde kalmış olsam da, gücümün yettiği kadar senin temel ilkeni uygulamaya çalıştım. Ölümsüz ve sonsuz manevi özünün doğası gerçekte ne olursa olsun, ölümlü ve cismani bir varlık olarak bütün çabalarıma karşın onu bir türlü kavrayamıyorum. Bu bakımdan bana dilediğini yapabilirsin.’ İnanan Beyin, Michael Shermer (Sayfa 78)
