Türk Dış Politikasında Bir Lider: Süleyman Demirel
Piri Reis Üniversitesi Öğretim Üyesi Aydın Şıhmantepe’nin Dış Politika Kriz Davranışları Üzerine Bir Araştırma kitabı olan ‘Türk Dış Politikasında Bir Lider: Süleyman Demirel’ Cinius Yayınları’ndan çıktı.
Türk dış politikası krizlerinde lider davranışlarını Süleyman Demirel özelinde inceleyen Aydın Şıhmantepe, incelenecek lider olarak Demirel’i seçmesinde hem Soğuk Savaş, hem de sonrasındaki dönemde siyasetin içinde olması, devlet yönetiminde hem başbakan hem de cumhurbaşkanı olarak görev almış olması, Türk siyasi yaşamında kırk yıla yakın süre ile bulunmuş olması gibi nedenleri dikkate aldığını belirtiyor.
Bir dış politika analizi çalışması olarak ilk önce bir tez olarak hazırlanan bu kitap, dış politika krizlerinin yönetiminde liderin kim olduğunun önemli olduğu varsayımını temel alıyor. Kitaptaki analizler, Süleyman Demirel’in dış politika krizlerini yönetimi sırasında yaptığı konuşmaların ve verdiği demeçlerin içeriği incelenerek yapılmış. Yazar, çalışmada öncelikle dış politika krizinin tanımı yaparak, Demirel’in siyası yaşamında karşı karşıya kaldığı krizleri tespit ettikten ve her bir krize ilişkin arka planını aktardıktan sonra kriz yönetimi sürecindeki söylemlerini çözümlemeye tabi tutuyor. Çözümlemelerini, operasyonel kod (ve Liderlik Özellikleri) yaklaşımın temel argüman ve sorularına cevap aranacak şekilde yapıyor.
”Evvela şunu söyleyeyim: Devlette, eski tabiriyle… deymumet, yani devamlılık esastır. …Napolyon diyor ki: Dış politikayı coğrafya dikte eder. Ben buna iki faktör daha ekleyeceğim; tarih dikte eder, bir de dünya konjonktürü dikte eder… Her devletin birinci meselesi güvenliktir… Bir ülkenin başkalarına devredemeyeceği konulardan bir tanesi güvenliktir, bir tanesi kalkınmadır. Binaenaleyh, dış politikası güvenliğini sağlamak için bir araçtır. …Dış politikanın ikinci amacı ülke için lazım olan kaynakları bulmaktır yahut kaynakların bulunmasında görev yapmaktır, hizmet yapmaktır. Tabii ne dostluklar ebedidir ne düşmanlıklar ebedidir. …Tabii üçüncü mesele barışı devam ettirmektir… Dış politikanın diğer bir olayı, Türkiye’nin imajını korumaktır.”
-Süleyman Demirel (Cumhurbaşkanı) 4 Ekim 1994
Kitapta İncelenen Krizler:
1967 Kıbrıs Krizi, 1968-1974 Haşhaş Ekimi Krizi, 1976 Kıta Sahanlığı Krizi, 1974-1979 NOTAM-FIR Krizi, 1991 Nahçivan Krizi, 1992 Muavenet Krizi, Ege Denizi [casus belli] Krizi, 1996 Kardak Kayalıkları Krizi, 1997-1998 S-300 Füzeleri Krizi, Suriye-Öcalan Krizi,
Kısaca kitapta Türk siyasi yaşamında farklı konumlarda ve kırk yıla yakın bir süre ile bulunan Demirel’in, dış politika davranışlarında hangi temel unsurların rol oynadığı ve bunların süreç içinde nasıl değişim geçirdiği tespit ediliyor.
