BONNIE ile CLYDE’nin Kapitalizmle Savaşı – Veysel Boğatepe yazdı…

Amerikan Borsasının 1930’larda çökmesiyle yayılan ekonomik buhranın toplumsal yansımalarına odaklanan ve kapitalizm eleştirisine yönelen filmin iki farklı versiyonu var. ABD’nin ünlü haydut çiftleri Bonnie Parker ile Clyde Barrow’un gerçek yaşam hikâyesinin anlatıldığı ilk film, 1967’de “Bonnie and Cleyde” adıyla ve daha sonra da aynı isimle, iki bölümlük dizi olarak yayınlanmıştı. Uzun bir aradan sonra 2013’te bu defa “Bonnie and Cleyde: Justified” adıyla beyaz perdeye uyarlanan hikâye, farklı bir final yaparak özünden uzaklaşmış.

Kapitalist sistemin zeminini hazırlayan büyük krizin yaşandığı Amerika’da, Bonnie Parker adında garson bir kız ile hapishanede temizlik işlerine bakan Clyde Barrow adındaki genç, büyük hırsız olarak niteledikleri bankaları soymakla işe başlarlar ve kısa sürede Robin Hood statüsüne yükselerek kahraman ilan edilirler. Ancak onlar, emniyet güçlerince hâlâ haydutlar müessesinin birer üyesidirler.

Kapitalizmin simgesi Coca-Cola ile hamburger

Kapitalizme karşı verdikleri savaşın yanı sıra aşklarıyla da halkın gözdesi haline gelen Bonnie ile Clyde’nin kısa yaşam öyküleri, aile fotoğraflarıyla birlikte dingin fakat bir o kadar da tedirgin edici bir şekilde filmin başlarında seyirciye sunuluyor. Ardından Bonnie, kapitalizmin simgelerinden Coca-cola içerek kadraja giriyor. İlerleyen sahnelerde ise ikilinin yemeklerinde bu defa Coca-Cola’nın yanında hamburgeri de görüyoruz. İkilinin tanışmaları ise basit bir tesadüf sonucunda gerçekleşiyor. Annesine ait arabayı çalmaya kalkışan Clyde’yi tesadüfen gören Bonnie, onun cazibesinden etkilenerek soygun işi teklifini kabul ediyor. Birkaç başarısız soygundan sonra kısa sürede gazete sayfalarını süsleyen tarihin en ünlü haydutları haline geliyorlar.

Kimseye zarar vermemek gibi prensipleri olan ikiliye benzin istasyonunda çalışan bir genç de katılıyor. Son işlerinde kendileri yaralanırken istemeseler de adam öldürmek zorunda kalıyorlar ve genç adamın babasının evine sığınıyorlar. Şöhret ve paranın getirdiği hırsla cesaretleri de artan üçlü, tatminsizlik ve doyumsuzluğun beraberinde mutsuzluğu da getirdiğini kavradıklarında ise artık çok geç kalmışlardır. Çünkü soygunun üstüne yaralama ve cinayet de eklenerek kabarık bir suç dosyaları olmuştur. Oğlunu onlardan ayırmaya kararlı olan yaşlı adamın işbirliği yaptığı polis tarafından arabalarıyla hareket halindeyken kuşatılarak öldürülürler.

ABD’de Kara Perşembe, biz de Ak Cuma

Orta Amerika merkezli ekonomik “Büyük Buhran”ın tesadüf olmayan benzerini günümüzde yaşıyoruz. Türkiye’nin ekonomik çöküşünü hazırlayan birçok nedenler elbette ki var fakat asıl sebep, ABD ile bozulan bölge çıkarları ve stratejik ilişkilerin sonuçlarıdır. Tarihe “Kara Perşembe” olarak da geçen ekonomik çöküşün benzerini yaşadığımız şu günlerde Cuma namazı çıkışında ABD’ye atıfta bulunarak “Onların doları varsa, bizim Allahımız var” açıklamalarıyla sözde kriz önlemleri alınıyor. Kara Perşembe’den, Ak Cuma’ya evrilen bu çöküşte elbette ki Bonnie ile Clyde’nin yöntemleri geçersizdir, sonuç getirmeyecektir fakat yukarı havale etmekle de krizin aşılamayacağı salt bir gerçektir.

Bunalımlı Amerikan yıllarını irdeleyen filmler arasındaki Bonnie ile Clyde, gerçek yaşam öyküsünden biraz serbestçe uyarlanmış olsa da dönemin koşullarına göre sinematografi olarak gayet iyi. Ayrıca klasik yol hikâyelerinin ilk örneklerinden olan Stone’un “Katil Doğanlar”ını ve Scott’ın “Telma and Louise”ini çağrıştırıyor fakat Hollywood dönemi olarak adlandırılan yeni sinema kuşağının başlangıç filmi olarak kabul görüldüğünden önemli bir otobiyografidir. ABD’nin en ünlü âşık haydutları olarak tarihe geçen ikili, 23 Mayıs 1934’de Bienville Parish-Louisiana kırsalında arabalarıyla hareket halindeyken polisin tuzağına düşerek öldürüldüklerinde Bonnie 23, Clyde ise henüz 25 yaşlarındaydı. Bu nedenle döneminin en cesur yapıtları arasında gösterilen filmlerden özgün olanının 1967 yapımı olduğunu ve Türk sinemasının da bu ve benzer konulara yani Türkiye’nin ekonomik çöküşüne duyarsız kalacağını da şimdiden söyleyeyim.

Veysel Boğatepe

Bonnie and Clyde

Senaryo: Robert Benton, Robert Towne, David Newman

Yönetmen: Arthur Penn

Yapımcı: Warren beaty / Warner Brothers / Seven Arts

Ülke: ABD / 1967

Tür: Biyografik, Polisiye, Dram

IDMB: 7. 9

Oyuncular: Warren Beaty, Faye Dunawey, Gene Hackman, Michael J. Pollard, Etselle Parsons, Denver Pyle, Dub Taylor